Thép là vật liệu quan trọng nhất trong lĩnh vực xây dựng và sản xuất máy móc hiện nay. Thép xuất hiện mọi nơi xung quanh chúng ta; từ các vật dụng trong gia đình như dao, khung bàn ghế, máy lạnh, tivi, khung xe máy cho đến các kết cấu công trình như mái lợp, xà gồ,máng xối, ốp nóc…. Bài viết sau đây sẽ giải đáp tất tần tật về thép và những điều thú vị về vật liệu ưu việt này.
Thép là gì?
Theo từ điển Oxford, thép là loại kim loại cứng và chắc chắn, là hợp kim của sắt và cabon cùng các nguyên tố khác (silic, photpho, lưu huỳnh và oxy chiếm tỉ lệ không đáng kể). Phần trăm carbon trong thép không chiếm hơn 2%, thông thường carbon chiếm từ 0.08 đến 1.30%. Thành phần carbon ảnh hưởng quyết định đến tính chất của thép: độ bền và độ cứng tăng khi thành phần carbon tăng, độ dẻo và dai giảm khi thành phần carbon tăng.
Thép có những loại nào?
Phân loại theo Tiêu chuẩn Việt Nam:
Có 2 loại. Thép Carbon có tạp chất ở dạng phân tử hidro, oxi, co2 nitơ, photpho, lưu huỳnh, mangan, silic, nhôm. Thép hợp kim có các nguyên tố hợp kim được đưa vào thép để cải thiện tính chất của thép carbon và tạo ra tính chất mới mà thép carbon không có.
Phân loại theo tạp chất có 4 loại. Nếu lượng photpho, lưu huỳnh chiếm ít hơn 0.12%, thép được gọi là thép chất lượng thường. Nếu lượng này chiếm không quá 0.08% là thép chất lượng cao.Nếu lượng này chiếm ít hơn 0.05%, thép được gọi là thép chất lượng tốt. Ngoài ra, lượng này chiếm ít hơn 0.025%, thép được xếp vào loại chất lượng đặc biệt.
Phân loại theo nguyên tố khử Oxy khi luyện thép có 3 loại là thép sôi, thép nửa lặng và thép lặng. Thép sôi khử Oxy bằng Manga không triệt để. Thép nửa lặng khử oxy bằng Silic không triệt để. Thép lặng khử Oxy triệt để bằng nhôm.
Phân loại theo công dụng. Thép xây dựng, thép dễ cắt hay còn gọi là thép tự động chế tạo chi tiết nhỏ, số lượng lớn như bu lông, đinh vít. Thép đường ray chuyên dùng chế tạo đường ray xe lửa.Thép chế tạo máy chuyên chế tạo chi tiết máy.Thép dụng cụ cắt và gia công nguội, thép gió, thép dụng cụ cắt tốc độ cao, thép khuôn gia công.
Thép cuộn là gì?
Qúa trình sản xuất thép cần máy móc và công nghệ cao. Hiện ngay công nghệ NOF lò đốt làm sạch bề mặt không oxy giúp bảo vệ môi trường. Phôi thép sau khi được đúc từ thép tinh luyện được nung chảy và tạo hình thành thép cuộn thành phẩm.
Trong ngành xây dựng, thép cuộn là loại vật liệu xây dựng phổ biến có dạng cuộn tròn bề mặt trơn nhẵn hoặc có gân. Ngoài ra, thép cuộn còn được sử dụng dùng trong sản xuất công nghiệp như công nghiệp sản xuất xe ô tô, đóng tàu, điện công nghiệp & thiết bị gia dụng.
Theo thành phần, thép cuộn cán nóng được chia thành 4 loại là thép cuộn cán nóng, thép cuộn cán nguội, thép cuộn mạ kẽm, thép cuộn không gỉ, thép cuộn xây dựng.
Thép cuộn cán nóng
Thép cuộn cán nóng được gia nhiệt đến khoảng 2.300 độ F. Lượng nhiệt cũng như oxi trong lò phản ứng giúp thay đổi tính chất của thép và tạo trên bề mặt thép 1 lớp phủ màu xanh đen.
Thép cán nóng có tính thẩm mỹ thấp do bề mặt sần sùi màu xanh đen, bóng dầu, mép thép không thẳng. Thép cán để lâu ngoài trời sẽ bị rỉ sét và biến thành màu đỏ. Độ dày thép cán nóng từ 1mm trở lên
Thép cán nóng được sử dụng phổ biến trong tạo hình dầm thép I, H, sản xuất ống hàn, ống đúc trong ngành công nghiệp xe hơi, đóng tàu, sản xuất tôn lợp..
Thép cán nóng là nguyên liệu sản xuất thép cán nguội.
Thép cuộn cán nguội
Tiếp theo, để loại bỏ lớp vảy thép cán, thép cán nóng được đem vào xử lý trong quy trình cán, dập nguội. Nhiệt độ cán nguội thấp hơn cán nóng và gần với nhiệt độ phòng.
Quy trình này giúp giảm độ dày tấm thép, giúp thép dẻo, cứng và khỏe hơn.
Thép cuộn cán nguội được dùng để cắt tấm phẳng, sản xuất các chi tiết hình tròn vuông, có bề mặt láng.
Ứng dụng: sản xuất ô tô, hộp đựng thực phẩm, tủ lạnh, máy vi tính,
Thép cuộn mạ kẽm
Thép cuộn mạ kẽm được mạ một lớp kẽm giúp chống oxy hóa, tăng cường độ bền, tăng tính thẩm mỹ.
Xem thêm báo giá thép mạ kẽm
Ứng dụng: tấm lợp trong xây dựng, đồ gia dụng như máy giặt, tủ lạnh, điều hòa không khí, tivi…
Thép cuộn không gỉ
Thép cuộn không gỉ hay còn gọi là thép cuộn inox được sử dụng phổ biến làm đồ dùng nhà bếp. Thép cuộn không gỉ với ưu điểm chống ăn mòn vượt trội, có bề mặt sáng bóng.
Xem thêm báo giá thép không gỉ
Đặc tính của thép là gì?
Mỗi loại thép có một đặc tính riêng biệt. Nhìn chung thép trên thị trường đều có khả năng chống ăn mòn cao, tuổi thọ lớn, tiết kiệm chi phí bảo hành và sửa chữa.
Thép được sử dụng để làm gì?
Mỗi loại thép có một ứng dụng riêng biệt. Thép được sử dụng phổ biến trong đời sống hằng ngày như máy lạnh máy giặt, phụ tùng ô tô, máy vi tính và vật liệu sản xuất ra xà gồ thép, tôn soi lỗ, tôn lợp… Bạn có thể xem chi tiết hơn trong các bài viết ứng dụng thép mạ kẽm, ứng dụng tôn mạ màu, ứng dụng tôn lạnh
Ai phát minh ra thép?
Henry Bessemer, một nhà phát minh người Anh, được ghi nhận là người đầu tiên đã phát minh ra kỹ thuật để sản xuất thép vào giữa những năm 1850. Thép ngày nay vẫn được sản xuất bằng Quy trình Bessemer Thép. Quy trình bắn khí vào thép nóng chảy để đốt cháy carbon và tạp chất khác.